Budowanie więzi i komunikacja
Rozmowa z nastolatkiem bywa trudna, jednak warto zachować spokój i wysłuchać punktu widzenia dziecka. Dobra komunikacja jest niezbędna, aby Twoja pociecha poczuła wsparcie w stawianiu czoła różnym problemom, w tym braku motywacji. Zamiast rozkazywać i przejmować kontrolę, okaż zainteresowanie tym, jak dziecko się czuje i jakie napotyka trudności. Jako dorosły dajesz mu sygnał: „rozumiem, że jest Ci ciężko, zastanówmy się, jak możemy Ci pomóc”.
Dojrzewaniem jest czasem tworzenia się partnerstwa i ma ogromny ku temu potencjał. Chociaż często postrzegane jako zło konieczne, jest bardzo ważne dla relacji. Mimo, że ulegają one zmianie i nastolatek nie mówi już wszystkiego. Będąc otwartym na rozmowę i pokazując pozytywne nastawienie, masz większą szansę dotrzeć do swojego potomka, jeśli wydarzy się coś złego. A przecież chcesz, aby mogło na Ciebie liczyć i Tobie zaufać.
Zdiagnozowanie problemu
Trudności w nauce najczęściej są efektem tego, co wydarzyło się wcześniej, a zdiagnozowanie przyczyny pomoże szybciej z nimi uporać. Najlepszym sposobem jest konfrontacja i dowiedzenie się, co powstrzymuje nastolatka przed nauką. Jeśli przyczyną jest trudność ze zrozumieniem i radzeniem sobie z poszczególnym materiałem – warto skorzystać z korepetycji. Inaczej sprawa wygląda, kiedy Twoje dziecko zmaga się z długotrwałym stresem lub innymi zaburzeniami. Być może w jego życiu dzieje się coś, czego jako rodzic nie jesteś świadomy.
Wspólna nauka
Nastolatki po całym dniu spędzonym w szkole wykazują mniej więcej taki entuzjazm do odrabiania lekcji, jak dorosły do pracy zabieranej do domu. Ciężko wykrzesać w sobie chęci do dalszego działania, a często w grę wchodzi jeszcze materiał, którego dziecko może nie rozumieć. Usiądź ze swoją pociechą i pomóż jej rozwiązać zadania, które sprawiają najwięcej trudności. Może znasz materiały, np. filmy dokumentalne, które pozwolą w bardziej przystępny sposób przyswoić niezbędną wiedzę.
Nie zwiększaj presji
Nie stawiaj dziecku zbyt wysokich oczekiwań od samego początku. Taka presja może paraliżować nastolatka i powodować jeszcze większy stres. Zamiast tego, starajcie się wypracować regularność za pomocą mniejszych celów. Bywa, że nastolatek ma problemy z nadawaniem priorytetów zadaniom do wykonania i przez Twoje wsparcie nauczy się osiągać więcej w dłuższej perspektywie. Nie miej oporów, aby z całego serca komplementować nawet najmniejsze osiągnięcia swojego dziecka i od czasu do czasu staraj się je motywować, aby pobudzić jego zainteresowanie. Bywa, że sami wychowani w systemie kar, zapominamy doceniać osiągnięcia dzieci, uważając je za oczywistość.
Unikaj karania
Dlaczego kary nie są efektywne? Ośrodek, kary jest pobudzany w momencie kiedy grozi nam coś nieprzyjemnego. Pobudzając go za pomocą groźby motywujemy bardziej do ucieczki niż działania. Z kolei ośrodek nagrody kojarzy nam się z przyjemnościami. Wydziela się wtedy dopamina, która odpowiada za motywację do powtarzania danej czynności.
Jak to wykorzystać w motywacji do nauki?
Załóżmy, że dziecko napisało sprawdzian na 60%. Karcąc, nie zmotywujesz go do poprawy wyników. Jednak jeśli ktoś usiądzie z dzieckiem i pokaże, co zrobiło dobrze i co należy poprawić, będzie miało więcej motywacji do działania.
Eksperci zalecają też podejście oparte na autonomii i własnym wyborze. Według raportu opublikowanego w „Journal of Educational Psychology”, uczniowie są znacznie bardziej zaangażowani i efektywni, gdy uznają naukę za osobistą wartość i są przekonani o jej znaczeniu dla ich przyszłości (Deci, Vallerand, Pelletier & Ryan, 1991). Dlatego kluczem do motywowania niechętnych do nauki nastolatków jest pomaganie im w zrozumieniu, jak edukacja może być związana z ich własnymi celami i pasjami. To może obejmować indywidualne konsultacje, projekty zorientowane na praktykę, a nawet metody nauczania spersonalizowanego, które dopasowują materiał do indywidualnych zainteresowań i umiejętności ucznia.Czasem jest ciężko się z tym pogodzić, ale nastolatek to już nie do końca dziecko, a mały dorosły, który potrzebuje tak samo wsparcia i ciepła bliskich w trudnych momentach jak i autonomii oraz samodzielności w podejmowaniu własnych decyzji. Dzięki temu łatwiej będzie mu znaleźć rozwiązanie problemów, z którymi się boryka.
Jednak są momenty, kiedy ta pomoc wychodzi poza kompetencje rodziców i trzeba zasięgnąć wsparcia profesjonalistów. Nie wahaj się szukać pomocy u psychologa czy psychoterapeuty w swoim mieście. Odpowiednia diagnoza i szybka reakcja pomoże Twojemu dziecku zmierzyć się z trudnościami.
